COVID-19 heeft veel onrust gecreëerd onder mensen met diabetes en hun behandelaren, want al snel verschenen er berichten in de media dat mensen met diabetes, type 1 en type 2, tot de risicogroep behoren met een grotere kans op een slechte afloop, lees ic-opname en sterfte. Ook zou het gebruik van angiotensine-converting-enzyme (ACE)-remmers, niet ongebruikelijk onder mensen met diabetes, mogelijk gepaard gaan met een verhoogd risico op een slechte uitkomst. Dit soort berichten zijn gestoeld op retrospectieve subgroep analyses, waarbij, zoals u weet, vertekening op de loer ligt.
Onlangs werd in Diabetesgeneeskunde.nl het review van Katulanda en Matthews uit Diabetologia “Prevention and management of COVID-19 among patients with diabetes: an appraisal of the literature” besproken. In dat artikel komt diabetes naar voren als een onafhankelijke risicofactor voor overlijden. Een niet onbelangrijk gegeven voor de clinicus, want misschien neemt hij/zij dit punt wel mee in bepaalde overwegingen, bijv. om wel of niet beademing aan te raden. Maar klopt de stelling wel? Recent verscheen in de NEJM het artikel: Cardiovascular Disease, Drug Therapy and Mortality in COVID-19 (Mehra MR et al). De essentie ten aanzien van diabetes leest u hieronder.
Vraagstelling
De auteurs onderzochten de relatie tussen onderliggende cardiovasculaire ziekte, diabetes en medicatiegebruik, en de uitkomst van COVID-19.
Methoden
Gebruikt werd een observationele database van 169 ziekenhuizen in Azië, Europa en Noord Amerika. Alle patiënten met COVID-19 opgenomen tussen 20 december 2019 en 15 maart 2020 werden geanalyseerd.
Resultaten
Van de 8910 patiënten met COVID-19 overleden er 515 in het ziekenhuis (5.8%) terwijl 8395 in leven werden ontslagen. De factoren die onafhankelijk geassocieerd bleken met toegenomen risico op overlijden waren: leeftijd > 65 jaar, coronair lijden, hartfalen, cardiale arhytmie, COPD en actueel roker. Diabetes mellitus kwam weliswaar frequent voor: in 14% bij de overlevenden tegen 18.8% bij degenen die overleden, maar bleek geen onafhankelijke risicofactor. Overigens, net zo min als hypertensie en hyperlipidemie. Het gebruik van ACE-remmers bleek ook niet schadelijk.
Conclusie
In deze goed opgezette observationele studie in een grote groep patiënten blijkt, anders dan in een eerdere publicaties, diabetes geen onafhankelijke risicofactor voor overlijden aan COVID-19. Ook het theoretisch schadelijke effect van het gebruik van ACE-remmers kon worden ontkracht. Al met al geruststellend nieuws voor mensen met diabetes.
Referentie
Dit artikel is teruggetrokken als publicatie in de NEJM omdat de auteurs geen toegang konden krijgen tot de brondata
