Recent zijn 147 categorieën van de International Classification of Disability and Health (ICF), die tezamen de ICF-kernset voor patiënten met DM vormen, beoordeeld op relevantie door verpleegkundigen. In deze validatiestudie, die met behulp van de Delphi-methode werd uitgevoerd, waren 27 Nederlandse diabetesverpleegkundigen betrokken. De onderzoeksvraag was: over welke categorieën van de ICF-kernset DM bestaat overeenstemming m.b.t. de relevantie voor mensen met diabetes? En wat betekent dat voor de verpleegkundige diabeteszorg?
De Wereld gezondheidsorganisatie (WHO) heeft in 2001 de ICF gepubliceerd als de internationale standaardterminologie voor het menselijk functioneren. Functioneren is een parapluterm voor lichaamsfuncties en structuren, activiteiten en participatie. Het functioneren van een individu wordt beïnvloed door iemands gezondheidstoestand, omgevingsfactoren en persoonlijke factoren. De ICF-kernset DM (2004) bestaat uit een selectie van specifieke categorieën uit de ICF, die door experts en patiënten als relevant zijn beoordeeld voor mensen met DM. Een kernset is heel bruikbaar in de biopsychosociale zorg voor patiënten, aangezien het alle relevante items in het kader van een bepaalde gezondheidstoestand (zoals DM) vanuit holistisch perspectief weergeeft. Bij de totstandkoming van de oorspronkelijke ICF-kernset DM in 2004 waren geen verpleegkundigen betrokken. In deze validatiestudie is de opvatting van verpleegkundigen onderzocht met betrekking tot de relevantie van deze categorieën uit de kernset DM.
Resultaten
De diabetesverpleegkundigen waren het eens over 65 (44,2%) van de in totaal 147 beoordeelde ICF categorieën, waarvan 46 uit de oorspronkelijke ICF-kernset DM, 17 categorieën uit andere validatiestudies en twee categorieën die verpleegkundigen zelf relevant vonden. Zesenveertig van de 65 categorieën hadden betrekking op het domein lichaamsfuncties. Er werd geen overeenstemming bereikt over 82 (55,8%) ICF categorieën, waarvan 33 betrekking hadden op omgevingsfactoren.
Conclusie
De relevantie van de ICF-kernset DM werd gedeeltelijk ondersteund door de diabetesverpleegkundigen. Zij waren het met name eens over de relevantie van biomedische categorieën (lichaamsfuncties) van de ICF-kernset DM. Categorieën van psychosociale aard, met name categorieën uit het domein omgevingsfactoren van de ICF-kernset DM, werden als minder relevant beoordeeld.
Relevantie voor de zorgpraktijk
Verpleegkundigen zouden zich bewust moeten zijn van de kloof die kan ontstaan door de focus op biomedische categorieën in de verpleegkundige zorg en de biopsychosociale aanpak (holistisch perspectief) die juist wordt aanbevolen in de zorg aan chronisch zieken.
Aanbeveling
Ter overbrugging van deze kloof kunnen verpleegkundigen middelen gebruiken om het functioneren van mensen vanuit het holistisch perspectief in kaart te brengen en daarover te rapporteren. Daarvoor zijn de ICF-kernsets heel geschikt. Een 2e aanbeveling die voortvloeit uit deze studie is dat verpleegkundigen gaan deelnemen aan toekomstige herzieningen van ICF-kernsets.
Bron: Anita T. Wildeboer, Hillegonda A. Stallinga & Petrie F. Roodbol. Validation of the International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF) core set for Diabetes Mellitus from nurses’ perspective using the Delphi method. Published online: 18 May 2020 https://doi.org/10.1080/09638288.2020.1763485
